Odczulanie (imunoterapia alergenowa)

Immunoterapia alergenowa, znana również jako odczulanie, to jedyna metoda leczenia alergii, która wpływa na przyczynę choroby, a nie tylko łagodzi jej objawy. Celem terapii jest stopniowe przyzwyczajenie układu odpornościowego do alergenu, tak aby z czasem przestał on wywoływać reakcje alergiczne lub aby ich nasilenie uległo znacznemu zmniejszeniu. Leczenie to jest szczególnie skuteczne w przypadku alergii na pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt czy jad owadów błonkoskrzydłych (osa, pszczoła).

Immunoterapia może być prowadzona zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. O jej rozpoczęciu decyduje alergolog, po dokładnej diagnostyce, obejmującej m.in. testy skórne, oznaczenia swoistych IgE oraz ocenę przebiegu choroby.

Formy immunoterapii alergenowej

Immunoterapia podjęzykowa (SLIT – sublingual immunotherapy)

Podjęzykowa forma odczulania polega na codziennym (całorocznym lub okresowym) przyjmowaniu preparatu alergenu w postaci kropli lub tabletek, które umieszcza się pod językiem. Po kilku minutach preparat jest połykany. Leczenie odbywa się zazwyczaj w warunkach domowych, po wcześniejszym przeszkoleniu pacjenta. Pierwsza dawka zawsze podawana jest w gabinecie alergologicznym, pod nadzorem lekarza.

Zalety immunoterapii podjęzykowej:

• wygoda (brak konieczności częstych wizyt w placówce medycznej),

• mniejsze ryzyko ogólnoustrojowych reakcji alergicznych,

• możliwość stosowania już u dzieci od 5. roku życia (czasem wcześniej).

Preparaty dostępne są zazwyczaj w formie:

• tabletek podjęzykowych (np. dla alergii na roztocza lub pyłki traw),

• roztworów/kropli (częściej stosowane w przypadku pyłków drzew, traw, pleśni lub sierści zwierząt).

Immunoterapia podskórna (SCIT – subcutaneous immunotherapy)

Odczulanie podskórne polega na regularnym podawaniu zastrzyków z alergenem pod skórę (zwykle w okolicę ramienia). Początkowo zastrzyki podawane są co 7-14 dni (tzw. faza indukcji), a następnie – po osiągnięciu dawki podtrzymującej – w odstępach 4–6 tygodni (faza podtrzymująca). Całkowity czas leczenia wynosi zazwyczaj 3–5 lat.

Zalety immunoterapii podskórnej:

• szeroka gama dostępnych alergenów,

• możliwość dostosowania dawek do indywidualnych reakcji pacjenta,

• udokumentowana skuteczność kliniczna nawet po zakończeniu terapii.

Terapia ta wymaga regularnych wizyt w poradni alergologicznej i obserwacji pacjenta przez minimum 30 minut po każdej iniekcji ze względu na ryzyko wystąpienia reakcji ogólnoustrojowych.

Obie formy immunoterapii są skuteczne, a wybór metody zależy od rodzaju alergenu, wieku pacjenta, preferencji oraz ogólnego stanu zdrowia. W wielu przypadkach odczulanie prowadzi do zmniejszenia objawów choroby, ograniczenia stosowania leków objawowych, a nawet zapobiega rozwojowi astmy oskrzelowej u dzieci z alergicznym nieżytem nosa.